Ütü, elbiselerimizi düzeltmek için kullandığımız cihazlardan birisidir. Günümüzde her ne kadar büyük bölümünüz elektrikli ütüyü kullanarak elbiselerini düzeltiyor olsa da ütünün icadı ve gelişimi hakkında araştırma yaparken ütünün günümüzdeki haline belirli aşamalardan geçtikten sonra geldiğini gördük. Her ne kadar ütünün icadı birçoğunuz sürekli olarak ütü kullandığı için basit gelse de ütünün icadının gerçek anlamda büyük bir gelişme olduğunu söyleyebiliriz. Bu yüzden sizlere hem ütünün icadı hem de ütünün gelişimi hakkında bilgiler vereceğiz.
Ütünün icadı ve tarihsel gelişimi
Ütü 17. Yüzyılın başlarında icat edilmiştir. Bu icat genel olarak sapı olan bir demir parçasının ateş üstünde ısıtılması ve daha sonra elde edilen sıcaklık ile elbiselerdeki kırışıkların giderilmesi şeklinde çalışıyordu. Demir parçası ateş üzerinden alındığı zaman hızlı bir şekilde soğuduğu için bir elbisede yer alan kırışıklıkların tamamını yok etmek için ütünün defalarca ısıtılması gerekmekteydi. Bunun büyük bir meziyet olduğu anlaşılınca içi boş olan hazne şeklinde ütüler yapıldı ve bu boş hazne içerisine kömür koyularak ütünün uzun süre ısısını koruması sağlandı. Böylelikle modern anlamda günümüzdeki ütülere kısmen benzeyen ilk ütü yapılmış oldu. Tabi ki de ütünün geçmişi bundan çok eskilere de dayanmaktadır. Yapılan arkeolojik kazılar sonucunda insanların ısıttıkları taşlarla elbiselere sıcaklık vererek elbiselerdeki kırışıklıkları giderdikleri belirlendi. Yani aslında ütünün icadı bizim bildiğimizden daha da eskilere dayanmaktadır.
Yıl 1882’yi gösterdiğinde Amerika Birleşik Devletlerinde yaşam sürmekte olan Henry Seely, günümüzde kullanmış olduğumuz ütüye benzer özellikte olan ilk elektrikli ütüyü icat etti. Bu ütünün alt kısmında gelen elektrik akımıyla ısınan bir plaka bulunmaktaydı. Fişe takılıp ısıtılan ütü daha sonra fişten çıkarılarak ütüleme işlemi gerçekleştiriliyordu. Bu icat edilen ütünün hem fiyatı yüksek olduğundan hem de elektriğin yaygın olmamasından dolayı yeterli ilgiyi görmedi. Tabi ki bu ünlü bilim insanını yıldırmadı. 1888 yılında iki karbon çubuğun arasından elektrik akımı geçirerek ütünün tabanında bulunan demirin ısınmasını sağladı. Bu yapmış olduğu proje bir öncekine oranla daha fazla ilgi görmeyi başardı.
1926 yılına gelindiğinde işlerini kolaylaştırmak isteyen bir kuru temizleme firması sahibi ilk buharlı ütüyü icat ederek bilim dünyasına kazandırdı. Zaman içerisinde ütü üzerinde yapılan ARGE çalışmaları sonrasında tüketici ihtiyaçları referans alınarak günümüzde kullanmış olduğumuz modern ütü icat edildi. Günümüzde artık her evde bulunan ütüler eşyalarımızda yer alan kırışıklıkları ortadan kaldırmak adına kullandığımız cihazlardır.
Günümüzde kullanmış olduğumuz ütülerin büyük bölümü buharlı ütülerdir. Buharlı ütüler giysilerde yer alan kırışıklıkları daha iyi bir şekilde düzelttiklerinden dolayı tercih edilmektedir. Eşyalarımızın büyük bölümü sizlerin de bildiğiniz gibi pamuklu kumaşlardan imal ediliyor. Pamuklu kumaşlarda yer alan moleküller birbirilerine hidrojen bağları ile bağlıdır. Bunun farkına varan bilim insanları sıcak buhar kullanılırsa bu bağların zayıflayacağını ve bu sayede elbiselerin daha rahat bir şekilde ütülenebileceğini keşfetti. Bunun üzerine normal elektrikli ütülere buhar sistemi dahil edildi ve başarılı sonuçlar alındı. Ütü günümüze nasıl gelmiştir konusu ile alakalı verilebilecek bilgiler bu şekilde. Yeni ARGE çalışmaları yapıldıkça emin olun günümüz ütülerinde de köklü değişiklikler olacaktır.
