Bir şeyin yüksek hızda olduğunu ifade ederken ses kadar hızlı tabirini eminim ki birçoğumuz kullanıyoruzdur. Aslında ses hızı nedir sorusuna cevabımız olmasa da sesin hızlı olduğunu bildiğimizden dolayı böyle bir tanımlamayı kullanmaktayız. Ses konusunda sizleri daha ayrıntılı olarak bilgilendirmek için ses ne kadar hızla yol alır hakkında bilgiler vereceğiz.
Sesin oluşması için öncelikli olarak titreşimin oluşması gerekmektedir. Bir yerde bir ses mevcutsa ilgili yerde titreşimin olduğunu söyleyebiliriz. Ses titreşim sayesinde oluşur ancak sesin kaynaktan alıcıya ulaşması için kaynaktan belirli bir hızla çıkıp alıcıya ulaşması gerekmektedir. Sesin sahip olduğu bu hız ortama bağlıdır. Ortamdan kastımız hava, nesneler ve su gibi şeyler olabilir. Ayrıca toprak dahi sesin hızını belirleyen ortam içerisinde yer alır. Toprak titreşimlerin büyük ölçüde ulaştırılmasını sağlar. Bu etkisinden dolayı toprağın ses iletiminde etkili olduğunu söyleyebiliriz ancak ortam olarak görev yapan şeyler hızı belirlediği için toprağın ses hızını düşürdüğü söylenebilir.
Eğer sesin iletilmesini sağlayan bir ortam yoksa seste olmaz. Yani sesin olabilmesi için sese aracı olacak bir ortamın olması gerekmektedir. Bu konu bilimsel olarak da ele alınmıştır. Uzmanlar tarafından bir ortam içerisindeki hava gibi ses iletimine aracı olan her şey alınmış ve ses denemesi yapılmış. Sonuç olarak taşıyıcı ortam olmadığı zaman sesin de olmadığı görülmüş.
Ses sizlerin de bildiğini gibi dalgalar halinde yayılmaktadır. Ortam içerisinde bu dalgalar titreşimler ile bir uç noktaya iletilmektedir. Bu durum cisimler aracılığıyla olduğu gibi ortam içerisinde bulunan moleküler yapıdaki toz zerrecikleriyle de olmaktadır. Ses neredeyse her ortamda yayılır ancak sesin yayılmaz hızı ortam etkilerinden dolayı her ortamda aynı değildir. Bu yüzden bir kişi sizden ses hızı hakkında bilgi istiyorsa kesinlikle sesin yayıldığı ortam hakkında da bilgi almalısınız. Ancak bu sayede ilgili ses hızının ne olduğunu saptayabilirsiniz.
Hava aracı alınarak ses hızı tespit edilecek olursa sesin 750 mil hızında yayıldığı görülür. Bu oda sıcaklığında olan bir hava için geçerlidir. Eğer havanın ısısı azaltılırsa ses hızı düşer. Aynı şekilde havanın ısısı arttırılacak olursa sesin hızı da artacaktır.
İnsanlar sesin en fazla hıza havada sahip olduğunu düşünebilir ancak ses su içerisinde daha hızlı bir şekilde yayılır. Su içerisinde sesin yayılma hızı üzerinde yapılan testler sonucunda sesin su içerisinde 3210 mil hızında yayıldığı tespit edildi. Görüldüğü üzere bu havadaki yayılmadan ciddi anlamda daha fazladır. Sesin yayılmasında sesin tonu ve tizliği de önemlidir. Tizliği yüksek olan seslerin tok seslere göre daha hızlı yayıldıkları ve daha uzak noktalara ulaştıkları biliniyor. Ses konusunu daha da derinlere indirmek için ses hangi ortamlarda yayılır makalesini de inceleyiniz.
