Sterilizasyon yöntemleri sayesinde yaşam alanlarının daha sağlıklı hala gelmesi günümüzde daha ekonomi seviyesi düşük hale gelmiş durumda. Sterilizasyon ismini sürekli duymaktayız ancak sterilizasyon nedir denildiğinde çoğumuz bu kelimeyi dezenfeksiyon olarak tanımlamaktayız. Öncelikli olarak sterilizasyon ve dezenfeksiyon kavramlarının tamamen birbirinden farklı olduğunu belirtmek isteriz. Sterilizasyon işlemi genel olarak cisimlerin iç kısmında ya da üzerinde yer alan mikropların ortadan kaldırılması yani öldürülmesi işlemidir. Dezenfeksiyon işleminde ise cisimlerin üzerinde yer alan mikropların sadece insan sağlığını tehdit edenleri öldürülür. Yani diğer yer alan mikropların öldürülmesi söz konusu değildir. Bu tanımlardan yola çıktığımızda sterilizasyon uygulamasının toptan temizlik olduğunu söylememiz mümkündür.
Sterilizasyon işlemi özellikle sağlık hizmeti veren kurumlarda sıklıkla yapılmaktadır. Örneğin ameliyat esnasında kullanılan cerrahi aletlerin kesinlikle sterilizasyon işlemine tabi tutulması gerekmektedir çünkü cerrahi aletler üzerinde yer alabilecek olan mikropların kişinin hastalığının kötüye gitmesine hatta daha farklı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilir. Cerrahi işlemlerde kullanılan aletler ilk açıldıkları zaman sterilizasyon işlemine tabi tutulmuş şekildedirler. Bu yüzden ameliyata başlarken yeni paketten çıkarılmış olan cerrahi aletlere sterilizasyon uygulanmaz ancak ameliyat sonrasında aletlerin üzerinde mikroorganizmalar yer almaya başladığından dolayı bu aletleri tekrardan kullanabilmek için kesinlikle sterilizasyon işleminin yapılması gerekmektedir. Ülkemiz sınırları içerisinde faaliyet gösteren hastaneleri ele aldığımızda hastanelerin sterilizasyon uygulaması için özel olarak üretilmiş olan otoklava adındaki cihazlar ile sterilizasyon işlemini uyguladıklarını görmekteyiz. Otoklava adı verilen bu cihaz ozon gazı yayarak ve morötesi ışın yayarak sterilizasyon işlemini yapmaktadır. Düne oranla fiyatları düştüğünden dolayı birçok işletme günümüzde bu cihazları bünyesine dahil etmiştir. Berber salonlarında dahi artık bu cihazlara rastlamak mümkündür.
Teknoloji sürekli olarak gelişme gösterdiğinden dolayı sterilizasyon işlemlerinde kullanılan yöntemler de değişmektedir. Son yıllarda özellikle nemli ısı buharlarının sterilizasyon işlemlerinde kullanıldığını görmekteyiz. Sıcak buhar mikropları yok etme konusunda aşırı derecede etkili olduğundan dolayı birçok kuruluş diğer sterilizasyon uygulamalarına oranla ısı buharı ile sterilizasyon yapmayı tercih eder konuma gelmiştir.
Sterilizasyon nasıl yapılır diyecek olursanız öncelikli olarak üzerinde mikropların yer aldığı aletlerin ya da cisimlerin otoklav aletlerine konulduğunu, daha sonrasında basıncın 2 atmosfer basınca ulaştırıldığını ve ortama nemli buhar halinde yaklaşık olarak 150 santigrat derecede olan buharın salındığını söyleyebiliriz. Cisimlere yaklaşık olarak 5 dakika boyunca bu uygulama yapıldığında tüm mikroplar ölmektedir. Bu sayede kullanılan aletler ve cisimler daha hijyenik hale gelmektedir. Tabi ki bazı mikroplar ısıya ve basınca karşı daha dirençlidir. Bu tip durumlarda basıncın ve ısının arttırıldığı da biliniyor.
Makalemizin başından beri sürekli olarak nemli su buharı ile sterilizasyon işlemlerinin yapıldığını anlattık. Bunun üzerinde uzun soluklu bir şekilde durmuş olsak da tek yöntemin bu olmadığını, daha çok sayıda sterilizasyon uygulamasının olduğunu belirtmek isteriz. Her ne kadar çok sayıda sterilizasyon uygulaması bulunuyor olsa da mikropları öldürme konusunda en etkili yöntem sıcak nemli su buharı uygulaması olduğundan dolayı birçok kişi bu uygulamayı daha fazla tercih etmektedir. Elbette çeşitli kimyasal ilaçların kullanılmasıyla yapılan sterilizasyon işlemleri bulunmaktadır.
