İnsan herhangi bir olumsuzlukla karşılaştığında bilerek olmasa dahi kendisini savunmaya alan bir canlıdır. Psikoloji dünyasında yapılan araştırmalar sonucunda tüm savunma mekanizmalarının bilinçsiz olarak ortaya koy olduğu tespit edilmiştir. Bu durumun böyle olması normaldir ancak bazı kişilerde savunma mekanizmalarının sürekli aktif olduğu gözlemlenmektedir. Yaşanan bu durumda insanların topundan uzaklaşmasına ve yalnız kalmasına neden olmaktadır.
Allah’ın bizlere bahşetmiş olduğu bu nimet yani savunma mekanizması zaman zaman birçok olay karşısında zarar görmemizi engeller ancak yapılan araştırmalar sonucunda bazı savunma mekanizmalarının bizlere ciddi zararlar verdiğini ortaya koymuştur. Tıp dünyasında savunma mekanizmaları sürekli el alınsa da günlük yaşantımızda bu olgunun çoğu zaman farkına dahi varmayız. Bu durumdan dolayı sizlere tüm savunma mekanizmaları hakkında kısa özet halinde bilgi vereceğiz. Verdiğimiz bilgileri dikkatlice okuyarak psikolojide savunma mekanizmaları nelerdir konusunda detaylı bilgi alabilirsiniz.
Bahane bulma: Psikolojik savunma mekanizmaları arasında en çok gözlemlenen şey şüphesiz kişinin bahane bulmasıdır. Yaşanan durumlar karşısında bahane bulma mekanizmasını devreye sokan kişi olayın neyden kaynaklandığını söylemeyip sürekli olarak bir bahane ortaya atar. Mesela gerçekten başaramayacağı işleri başkanları yaptığı zaman o işlerin aslında önemli olmadığını söyleyerek bahane bulma mekanizmasını devreye sokmak bir psikolojik savunma şeklidir.
Ödünleme: Bu mekanizma da kişi tüm başarısızlıklarını farklı alanda yaptığı başarılı işlerle örtmeye çalışır. Örneğin aşırı derecede tembel olan bir öğrenci atletizm alanında başarılı olarak kendisini kanıtlamaya çalışır. Derslerindeki başarısızlıkları yüzüne vurulduğu zaman da kendisinin atletizm alanında başarılı olduğunu söyler. Bu tip davranışlara psikoloji dünyasında ödünleme denilmektedir.
Hayal kurma: Birçoğumuz bizden daha üstün kişileri gördüğünüz zaman hayaller dünyasına girerek kendimizi olduğumuzdan daha farklı görürüz. Psikoloji dünyasında buna acı gerçekleri pembe hayallere dönüştürme denilmektedir. Örneğin bizden daha yakışıklı olan birisini gördüğümüz zaman kendimizin ondan daha yakışıklı olduğunu düşünerek hayal kurarız. Bu kurduğumuz hayallerde özgüvenimizin artmasını sağladığı için hayal kurma mekanizması psikolojik savunma mekanizmaları arasında olumlu sonuçlar doğuran bir mekanizma olarak kabul edilir.
Yön değiştirme: Özellikle olumsuz etkilerin kendi üzerine gelmektense başka kişilerin üzerine yöneltme halidir. Örneğin karısından azar işiten bir adam karısına bir şey diyemediği zaman çocuklara dönerek onlara bağırır. Bu sayede kendisine gelen olumsuz etkileri çocuklarının üzerine çekmiş olur. Yaşanan bu duruma psikoloji dünyasında yön değiştirme ya da hedef değiştirme denilmektedir.
Kaçmak: Hiç derdi olmayan insan şüphesiz yoktur ancak bazı insanlar mücadele etmek zorunda kaldıkları problemleri görmezden gelerek bu problemler yokmuş gibi davranırlar. Bu durumda psikolojide kaçma savunması olarak isimlendirilir. Kaçma mekanizmasını sürekli olarak kullanan kişiler sorumsuz olan kişilerdir. Sorumsuz kişiler özellikle evlilik yaşamlarında ciddi sıkıntılar çekerler. Sorumsuz kişilerin çoğu zaman evliliklerinin boşanma ile sonuçlandığı bilinmektedir.
Özenme: Özenme mekanizması kişilerin çevresinde yer alan başarılı kişileri taklit etmesi durumudur. Örneğin arkadaşı sınavda başarılı olduğu zaman kendisinin de bu başarıda payının olduğunu söyleyen kişiler özenme mekanizmasına devreye sokmuş olan kişilerdir. Başkalarının başarısı ile kendi başarısı gibi övünen kişiler hayatta her zaman yenilmeye mahkum olan kişilerdir.
Kendini kandırma: Kendini kandırma mekanizması genelde insanların eksikliklerini farklı şeyler ile kapatmasıdır. Örneğin annesi evde köpek bakmasına izin vermeyen bir kişi sürekli olarak hayvan barınaklarına giderek köpeklere besliyorsa bu kişi kendini kandırma mekanizmasını devreye sokmuş olan bir kişidir. Barınaktaki tüm köpeklerin kendisine ait olduğunu düşünmek kişinin kendini kandırmasından başka bir şey değildir.
Benzerlik kurma: İnsanın kendi ayıplarını başka insanların ayıplarına benzetmesi durumudur. Örneğin aşırı derecede kavgacı olan bir kişinin çevresinde yer alan kişileri kavgacı olarak suçlaması kendi kusurları ile çevresindeki kişilerin kusurları arasında benzerlik kurması olarak tanımlanır. Benzerlik kurma savunması en ciddi zararlar ortaya çıkaran bir savunma mekanizmasıdır. Bu savunma mekanizmasını sürekli olarak devreye sokan kişiler psikoloji dünyasında zararlı kişiler olarak değerlendirilir.
Psikolojide savunma mekanizmaları nelerdir konusunda sizlere aktaracaklarımız bu şekilde. Makalemizde yer alan savunma mekanizmaları dışında daha birçok savunma mekanizması bulunmaktadır ancak bizler sizlere en çok karşımıza çıkan mekanizmaları aktarmaya çalıştık.
