Fosil; daha önceden yaşam sürmüş olan canlılar hakkında bizlere bilgiler veren kalıntılar olarak kabul edilir. İnsan geçmişte yaşayan canlıları merak ettiğinden dolayı her zaman bir arayış içerisine girmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda çeşitli fosiller bulunmuş ve bu nedenden dolayı fosil nedir sorusu beraberinde fosiller nasıl oluşmuştur sorusunu getirmiştir. Tarihsel süreç incelendiğinde dünyanın yaşının yaklaşık olarak 4,5 milyar yıl olduğu karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenden dolayı böylesine uzun olan yaşam sürecinde çok sayıda canlı yaşamış ve büyük bölümünün nesli tükenmiştir.
Bu bilgiler yapılan kazılar sonucunda elde edilmiş olan fosiller sayesinde ortaya çıkmıştır. Fosiller, özellikle geçmişte yaşam sürmüş olup günümüzde hiçbir örneği bulunmayan canlılar hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamaktadır. Ayrıca yenilenemez enerji kaynakları arasında yer alan fosil yakıtlar da fosiller sayesinde ortaya çıkmış olan bir yakıt türüdür. Fosiller bizlere geçmişte var olan yaşamlar hakkında bilgi verdiği gibi, günümüzde vazgeçilmez enerjilerin de oluşmasını sağlamıştır. Bu yüzden neredeyse her ülke, geniş kapsamlı bir şekilde fosiller ile alakalı araştırmalar yapmaktadır.
Fosil nedir?
Fosil; çok eski zamanlarda yaşam sürmüş olan bitki, hayvan ve insanların, toprak altında havasız bir şekilde kalıp taşlaşması sonucunda meydana gelen kalıntılardır. Tabi ki fosil sadece yaşamış olan canlı kalıntılarını kapsamaz. Ayrıca daha önceden yaşamış olan canlıların ayak izleri ya da canlılar ile alakalı çeşitli belirtiler de fosil olarak kabul edilir.
Fosil nasıl oluşur?
Fosiller denildiği zaman akla geçmişte yaşamış olan canlıların kalıntıları akla gelmektedir. Bir canlının fosilleşebilmesi için yaşamı sonlandıktan sonra yani öldükten sonra hava ile temasının olmaması gerekmektedir. Hava, organizmaların canlılığına devam edip çeşitli bakterilerin üremesine ve bir süre sonra cesedin tamamen yok olmasına neden olur. Bu bilimsel veriden yola çıkıldığında kesinlikle fosil nasıl oluşur sorusuna cevap vermek için hava ile temasın kesilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
Yapılan araştırmalar sonucunda fosillerin canlı öldükten sonra cesedin üzerinin toprakla kapanıp hava ile temasının kesilmesi sayesinde oluştuğu ortaya çıkmıştır. Bir canlı öldüğü zaman sabit bir şekilde olduğu yerde kalır. Hava hareketleri yani rüzgarlar toprak zemininde yer alan ince tanelerin savrularak bir süre sonra cesedin üzerinin kaplanmasını sağlar. Cesedin üzeri toprakla kaplandığı zaman da cesedin hava ile ilişkisi kalmaz ve bu da organizmaların oluşmasını engellediğinden dolayı fosiller meydana gelir.
Bir şeyin fosil olduğundan bahsetmek için canlının tamamen bozulmadan kalması gerekmemektedir. Herhangi bir canlının bir toprak ya da kayaç üzerinde bırakmış olduğu iz de uzmanlar tarafından “fosil” olarak kabul edilir. Bu bilimsel kabulden yola çıkıldığında geçmişte yaşamış olan canlılar hakkında bilgi almamızı sağlayan her şeyin fosil olarak kabul edildiğini söyleyebiliriz.
Sizlerin de bildiğiniz gibi etleri uzun süre bozulmadan saklamak için derin dondurucuları kullanmaktayız. Bu durumun temel sebebi canlıların dondukları zaman uzun süre boyunca bozulmadan kalabilmeleridir. Bu nedenden dolayı fosilleşmenin meydana gelmesi için canlının sadece toprak ile kaplanması gerektiğini söyleyemeyiz. Dünya genelinde yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen fosillerin büyük bölümü buz kalıpları içerisinden çıkarılmıştır. Özellikle kutup bölgelerinde yaşamını yitirip uzun yıllar boyunca aşırı soğuktan dolayı buz içerisinde kalan canlıların kalıntılarına ulaşılmıştır. Yakın zaman içerisinde çıkan bir insan fosili haberini eminiz hepiniz okumuştursunuz. Kutup bölgesinde ölen bir kız çocuğunun cesedine bir buz kalıbı içerisinde ulaşan uzmanlar, bu cesedin binlerce yıl öncesine ait olduğunu söylemektedir. Bu da fosillerin oluşması için buzun da etken bir madde olduğunu ortaya koymaktadır.
Fosil çeşitleri
- Bitki fosilleri: bitkilerin tohum ve sert dalları, diğer kısımlara göre daha dayanıklı olduğundan dolayı bulunan bitki fosillerinin neredeyse tamamı bu bölümleri kapsar. Bitki fosilleri içerisinde bitkiler hakkında bizlere bilgi veren yaprak kısımları da vardır ancak yapraklar dayanıksız olduklarından dolayı direkt olarak katılaşmış halde değil de birer iz yani fosil belirtisi olarak karşımıza çıkıyor.
- Hayvan fosilleri: hayvan fosilleri arasında kürkler, kemikler, deri parçaları ve kabuklar yer almaktadır. Özellikle en çok bulunan hayvan fosilleri arasında kemikler yer alır. Buzul bölgelerde bulunan hayvan fosilleri buzun etkisiyle birlikte uzun yıllar boyunca bozulmadan kalabilmeyi başarmıştır. Bu da bir bütün halinde, tüm detaylarıyla incelenebilen hayvan fosillerinin günümüze ulaşmasını sağlamıştır.
- Kabuklu deniz canlıları: Dünya ilk oluşmaya başladığı zaman büyük kısmı sularla kaplıydı. Karaların yükselmesi ve buharlaşmanın etkisiyle kara parçaları meydana geldi. Bir zamanlar deniz olan bu kara parçalarının olduğu yerlerde yaşam sürmüş olan kabuklu deniz canlıları toprak altında kaldı ve bozulmadan günümüze kadar ulaştı.
- Amberler: ağaçların yara aldığı zaman reçine salgılayarak kendilerini tedavi ettiği bilinir. Bu reçinelerin içerisinde kaşan bazı böcek kalıntıları havayla temasları kesildiği için günümüze kadar ulaşmıştır. Ağaç reçineleri sayesinde geçmişte yaşamış olan ancak günümüzde nesli tükenen birçok böcek türü hakkında bilgiler elde edilmektedir.
Dinozor fosillerinin oluşumu
Fosiller ile ilgili bir mevzu açıldığında her zaman dinozorlar hakkında da bilgi verilmektedir. Bu durumun temel sebebi metrelerce uzunluğa sahip olan bu canlıların günümüzde yaşamıyor olmalarıdır. Günümüzde yapılan arkeolojik çalışmalar sonrasında bulunan dinozor fosillerinin dünyaya bir göktaşı düşmesi sonucunda meydana geldiği düşünülmektedir. Bazı bilim insanları ise dünyada büyük çaplı bir volkanik patlamanın olduğunu ve lavlar altında kalan dinozorların hava ile teması kesildiğinden dolayı fosilleştiklerini düşünmektedir. Bu konu gizemini korumaya devam ettiğinden dolayı günümüzde de dinozor fosilleri ile alakalı bilimsel çalışmalar yapılmaya devam etmektedir.
Fosiller denildiği zaman sizlere daha önceden sunmuş olduğumuz Pompei faciası aklımıza geliyor. İlgili konu hakkında taş kesilen insanlar bağlantısını kullanarak bilgi alabilirsiniz. İlgili makalemizde de anlattığımız gibi volkanik patlamalar sonucunda insanların üzerine lavlar ile kaplanmıştı ve bu sayede ilgili bölgede bulunan insanlar fosilleşmiştir. Fosil nedir ve fosiller nasıl oluşur konusunda sizlere aktaracaklarımız bu şekilde. Fosiller ile yakından ilgilenen kişiler bu konu hakkında bildiklerini bizlerle paylaşabilirler.
