Balık kılçığı diyagramı, özellikle kalite alanında çalışmalar yapmak adına sıklıkla kullanılan bir diyagram türüdür. Birçoğunuzun sebep sonuç diyagramı olarak bildiği bu diyagram 1943 senesinde ilk defa Kaoru Ishikawa tarafından kullanılmıştır. Bu nedenden dolayı bazı kaynaklarda balık kılçığı diyagramı ifadesi yerine Ishikawa diyagramı tabirinin de kullanıldığı bilinmektedir. Bu diyagrama balık kılçığı diyagramı adı verilmesinin tek nedeni diyagram oluşturulduktan sonra şeklinin balık kılçığını andırmasıdır. Kalite alanında çalışmalar yapacak olursanız balık kılçığı diyagramının 7 kalite aracından birisi olduğunu göreceksiniz.
Balık kılçığı diyagramı ilk oluşturulduğu dönemlerde büyük beğeni almış ve özellikle problemleri ortadan kaldırmak için yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Balık kılçığı diyagramı bizlere neden sonuç ilişkisini verdiğinden dolayı bu diyagram oluşturularak hataların daha net bir şekilde gözlemlenmesi mümkündür. Bu nedenden dolayı balık kılçığı diyagramının ürün tasarımı alanında ve kalite hatalarının ortadan kaldırılmasında sıklıkla kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde de kalite alanında çalışmalar yapan kişilerin sıklıkla balık kılçığı diyagramından yani sebep sonuç diyagramından sıklıkla yararlandıkları bilinmektedir.
Balık kılçığı diyagramı oluşturulurken öncelikli olarak sorunlara neden olan sebepler belirlenir ve bu sorunların kaynaklarını belirleyebilmek adına tüm sebepler ana kategorilere ayrılarak balık kılçığı diyagramı üzerine yazılır. Ana kategorilerin belirlenmesi için çeşitli incelemelerin yapılması gerekmektedir. Balık kılçığı diyagramı özellikle kalite alanında kullanıldığı için öncelikle işlen basamaklarında yer alan insanlar incelenir. Daha sonrasında proses aşamasında hangi yöntemlerin ve hangi politikaların kullanıldığı, hangi yolların izlendiği tespit edilir. İşi gerçekleştirmek adına kullanılan aletler ve makineler belirlenir. Ürünün sağlıklı bir şekilde oluşmasını sağlayan ana malzeme üzerinde de değerlendirmeler yapılır. Verilerin doğru olup olmadığının ölçümlenmesi sonucunda yapılan ölçümler balık kılçığı diyagramına yazılır. Elde edilen üründe veya verilen hizmette herhangi bir problem varsa bunun neyden kaynaklandığı balık kılçığı diyagramına eklenmiş olan veriler sayesinde tespit edilmeye çalışılır. Balık kılçığı diyagramının genel olarak bu şekilde oluşturulduğunu söylememiz mümkündür.
Balık kılçığı diyagramından net sonuçlar alabilmek için bir kişinin düşüncelerine bağlı kalınmaması gerekmektedir. Yani verilen hizmet veya ürün oluşturulmasında yer alan tüm insanların fikirleri değerlendirilmelidir. Bu sayede problemin çözümüne dayalı net görüşler elde edilebilir ve balık kılçığı diyagramı sayesinde başarıya ulaşılabilir. Balık kılçığı diyagramının anlaşılabilir olması için diyagramın üzerine araştırılan sorunlar ve çözümler hakkında bilgiler eklenmelidir. Bu sayede diyagramın okunması daha kolay bir hale gelecektir.
Günümüz şartlarında balık kılçığı diyagramından net bilgiler elde etmek biraz zordur çünkü özellikle işçiler bazı bilgileri verme konusunda üstlerinin tepkilerinden çekinmektedir ve bu yüzden maalesef net bilgilere ulaşmak zorlaşmaktadır. Eğer bir balık kılçığı diyagramı oluşturacaksınız fikirlerini alacağınız kişilerin baskı altında kalmadan fikirlerini almaya çalışın. Elde ettiğiniz bilgileri bir havuzda bir araya getirerek daha kesin sonuçlara ulaşabileceğinize emin olabilirsiniz.
