Hac ibadeti, maddi ve sağlık durumu iyi olan tüm Müslümanların üzerine farz kılınmış bir ibadettir. Böylesine önemli bir ibadet olsa da çeşitli nedenlerden dolayı Osmanlı Padişahlarının büyük bölümü hacca gitmemiştir. Bu da ister istemez Osmanlı Padişahları neden hacca gitmedi sorusunun akıllara gelmesine neden oluyor.
Osmanlı Padişahları neden hacca gitmedi konusunun üzerinde bu kadar fazla durulmasının en büyük nedeni, bu Müslüman padişahların, yeryüzünde Allah’ın gölgesi olarak kabul ediliyor olmasıdır. Osmanlı Devletinde toplamda 36 padişah ülkeyi yönetti. Yaklaşık olarak 600 sene 7 kıtada egemen olundu. Öylesine geniş sınırlara ulaşıldı ki, birçok düşman güç Osmanlı’nın dünyanın her yerine hükmedeceğini düşünmeye başladı. Döneminde İslam dininin savunucuları olan Padişahlar buna rağmen hac ibadetini yerine getirmediler. Tabi ki kendilerine göre haklı gerekçeleri vardı. Bu yüzden bu makalemizde Osmanlı Padişahları neden hacca gitmedi konusuna açıklık getirmeye çalışacağız.
Osmanlı Padişahlarının Hacca Gitmemesinin Nedenleri
Osmanlı Devleti sizlerin de bildiğiniz gibi fetret devri yaşadı. Bu dönemde ülke uzun süre padişahsız kalmak zorunda oldu. Bu günlerde yaşanan zorlukları bilen padişahlar ülkenin padişahsız kaldığı her anı bir fetret olarak ele almaktaydı. Hac ibadetini gerçekleştirmek için uzun bir seyahat gerekiyordu ve bu süre zarfında ülke uzun süre padişahsız kalacaktı. Bu da şüphesiz ülke için bir fetret niteliği taşımaktaydı. Bazı padişahlar tahtan indirilmekten korktukları için bırakın Hac ibadetini, Cuma namazına bile gitmezdi. Mesela aşırı zorluklarla mücadele etmek zorunda kalan 3. Murat’ın kimi zaman Cuma namazlarına bile gitmediği biliniyor.
Padişahların ülkenin en önemli insanlarıydı. Bu da bir yerden başka bir yere gittikleri zaman uzun bir hazırlık yapılmasını gerektiriyordu. Ayrıca padişahın canını korumak için de güçlü bir ordu hazırlanmalıydı. Tüm bunlar mali açıdan düşünüldüğünde yüklü bir meblağa karşımıza çıkıyor. Hac ibadeti kişinin sahip olduğu mal varlığıyla gerçekleştirilir. Eğer padişah Hacca giderken yanında bir ordu götürecek olursa, ordunun masraflarını devlet hazinesinden değil kendi mal varlığından karşılamalıydı. Osmanlı Padişahları ne kadar zengin olursa olsun maalesef böyle bir şeyi karşılayacak kadar zengin değildi. Ülke zaten padişahın şeklinde bir düşünceye kapılanlarınız olabilir ancak ülkenin sahip olduğu mal varlığı padişahın değil halkındır. Eğer padişah bu mal varlığından bir miktar alıp hacca gidecek olursa halkın malını yemiş olur ve bu da kul hakkına girer. İşte Osmanlı Padişahlarının hacca gitmemesinin en büyük nedeni budur. Maddi gelir bir kenara dursun, Osmanlı Padişahlarının ülke ordusunu kendi menfaatleri için kullanması da fıkhı açısından yanlıştır. Bu da hacca gidememeye büyük bit engeldir.
Osmanlı Padişahları zamanında ulaşım teknolojisi günümüzdeki kadar gelişmemişti. İstanbul’dan hac ibadeti için yola çıkıldığında Mekke’ye varmak yaklaşık olarak 6 ay sürüyordu. Dönüş yolu da hesaba katılırsa bir padişahın tahta geri dönmesi yaklaşık olarak 1 sene demekti. Ülke bu kadar uzun süre padişahsız kalamazdı. Bunun bilincinde olan padişahlar da ülke bekasını korumak için hacca gitmedi. Dönemin din alimleri toplum huzurunun korunmasını hac ibadetinden daha önemli görmüştür. Padişah eğer hac ibadetini yerine getirirken toplum huzurunda bir sorun olursa bu ülke ve İslam geleceğini tehdit edecektir. Bu yüzden de din alimleri toplum huzurunun korunması adına Padişahların hacca gitmemesinin daha uygun olduğunu belirtmiştir. Yani İslam alimlerinin bu konuda fetva verdiklerini söyleyebiliriz.
Osmanlı Padişahları hacca gitmemiş olsalar da hac ibadetlerini yerine getirmek için kendi yerlerine vekiller göndermiştirler. Sizlerin de bildiğiniz gibi günümüzde de çeşitli nedenlerden dolayı hacca gidemeyen kişilerin kendi yerlerine vekil göndermeleri uygun kabul edilmektedir.
Osmanlı Padişahlarından Hangileri Hacca Gitmiştir
600 yıl egemenlik sürmüş olan ve toplamda 36 padişahtan oluşan Osmanlı Devletinde hiçbir hükümdar hacca gitmemiştir. Hacca giden bir isim vardır ve o da Fatih Sultan Mehmet’in oğullarından birisi olan Cem Sultan’dır. Cem Sultan kardeşiyle ters düşüp ülkeyi terk etmek zorunda kaldığı için Osmanlı padişahları içerisinde ele alınmaz. Aynı kandan olduklarından dolayı Hac ibadetinin gerçekleştiren tek kişinin Cem Sultan olduğunu söyleyebiliriz.
Hac ibadetini yerine getirmek için hazırlıklar yapan ancak babası Fatih Sultan Mehmet’in vefat etmesinden dolayı bu ibadetini gerçekleştiremeyen bir isim de 2. Beyazıt’tır. 2. Beyazıt, hac ibadetini gerçekleştirmek için Hac yoluna çıktı ancak yoldayken babasının vefat haberini alınca geri dönmek zorunda kalmıştır. Allah’ın yeryüzündeki gölgeleri olan bu kişiler elbette Hac ibadetini yerine getirmek istediler ancak sizlerin de gördüğünüz gibi bu ibadetlerini ülke bekasını korumak adına gerçekleştiremediler. Osmanlı Padişahları neden hacca gitmedi konusu ile alakalı bildikleriniz varsa durumu aydınlığa kavuşturmak için bu bildiklerinizi bizlerle paylaşabilirsiniz.
