Ülkemizde çok sık bir şekilde gözlemlenmese de hortum, özellikle Avrupa ülkelerinde en çok korkulan doğal afetlerden birisidir. Hava olaylarının en korkutucularından birisi olan hortum, hakim olduğu bölgelerde bir anda her yeri darmadağın ettiğinden dolayı ciddi ekonomik kayıplara neden olduğu gibi çoğu zaman birçok kişinin hayatını kaybetmesine de neden olmaktadır. Küresel ısınmanın etkisiyle hava olaylarında değişiklik meydana gelmesinden dolayı son zamanlarda aşırı derecede etkili olmasa da ülkemizde de hortumlar gözlemlenmeye başlamıştır. Yaşanan bu durum da hortum nedir ve hortum nasıl oluşur sorularının sorulmasına neden olmaktadır. Birçok dünya ülkesinin uzun yıllardan beri mücadele etmek zorunda kaldığı bir hava olayı olan hortumlar hakkında makalemizin devamından detaylı bilgi alabilirsiniz.
Hortumlar bir hava olayı olduğundan dolayı rüzgar çeşitleri arasında yer almaktadır. Yüksek basınçtan alçak basınca doğru oluşan hava hareketleri şiddetlendiği zaman spiral yapıdaki hortumlar meydana gelir. Hortumlar meydana geldiği zaman da etraflarını yıkıp dökerler. Yaşanan bu durumda özellikle dış ortamda bulunan insanların hayatını kaybetmesine neden olabilir. Sürekli olarak hortumun meydana geldiği bölgelerde oluşan hortumlardan korunmak için evler hortuma dayanıklı bir şekilde inşa edilmektedir. Ayrıca hortumların gücü saptanamadığından dolayı evin altına bir sığınak yapılmaktadır. Hortum oluşacağı zaman ilgili bölgelerde resmi organlar tarafından uyarı verildiği zaman insanlar canlarını korumak için evlerinin altında bulunan bu sığınaklara sığınarak hortumun tamamen sonlanmasını beklerler. Zaman içerisinde alınan önlemler sayesinde hortumların verdiği zararlar minimum düzeye indirgenmiştir.
İnsanlara oluşan hortumlar hakkında detaylı bilgi vermek için oluşan hortumlar şiddetlerine göre sınıflandırılmıştır. Hortumları sınıflandırmak için F1, F2, F3, F4 ve F5 tabirleri kullanılmaktadır. F1 hortumlar şiddet bakımından en zayıf olan hortumlardır. F5 hortumlar ise şiddet bakımından en güçlü hortumlardır. Dünya genelinde F5 hortumlar çok sık olarak gözlemlenmese de yaklaşık bir buçuk kilometre çapında bir alanı kapsayan F5 hortumlar özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde zaman zaman gözlemlenmektedir. Hortumlar karada oluşabildikleri gibi deniz ortamında da oluşmaktadırlar. Denizde oluşan hortumlar denizin içerisinde yerleşim alanları olmadığından dolayı çoğu zaman olumsuz bir etkiye sahip olmazlar ancak denizde oluşan hortumların ilerleyerek karaya geldikleri de bilinmektedir. Denizde oluşup karaya gelen hortumların içerisinde aşırı derecede su bulunduğundan dolayı daha şiddetli etkiye sahip oldukları da bilinenler arasında yer alıyor.
Hortumlar üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda bir hava hareketi ve rüzgar türü olan hortumlara kümülüs adı verilen bulut türünün neden olduğu tespit edilmiştir. Kümülüs bulutları hava hareketlerinin etkisiyle yeryüzüne yaklaşarak spiral şeklindeki rüzgarların yani hortumların oluşmasına neden olurlar. Yeryüzünden bulutlara doğru bir çekim meydana geldiğinden dolayı da hortumlar içlerine kattıkları şeyleri gökyüzüne doğru çekerek savururlar. Yaşanan bu durumda hortumların ciddi zararlar vermesine neden olur.
Makalemizin üst kısmında sizlere kümülüs adı verilen bulutların hortum oluşmasına neden olduğunu açıklamıştık. Hava tahmincileri kümülüs bulutlarının yoğunluklarına bakarak hortumun meydana gelip gelmeyeceğini saptamaya çalışmaktadırlar. Bazı zaman kümülüs bulutları aşırı derecede yoğun olmasına rağmen oluşan hortumlar F1 şiddetinde olabilmektedir. Aynı şekilde kümülüs adı verilen bulutların az olmasına rağmen F4 şiddetinde hortumların da meydana geldiği zaman zaman gözlemlenmiştir. Yaşanan bu durumdan yola çıkacak olursak hava tahmincilerinin hortumları saptama konusunda kesin bir şey söylemelerinin mümkün olmadığını söyleyebiliriz. Çünkü küçük çaplı hortum beklendiği zaman aşırı derecede şiddetli hortumların da meydana geldiği zaman zaman gözlemlenmiştir.
