Günümüzde iletişim alanında en çok kullanılan cihaz cep telefonları olsa da bu teknolojiden önce insanlar mors alfabesi sayesinde iletişim kuruyordu. Yaklaşık olarak 160 yıllık bir teknoloji olan mors alfabesi günümüzde yaygın olmasa da bazı amatör radyo kullanıcıları ve gemilerde kullanılıyor. Günlük hayat içerisinde mors alfabesinin kullanıldığı bir şeye rastlamasanız da gizli bilgilerinizi paylaşmak için mors alfabesini ve kullanımını öğrenmek size keyif verir.
Mors alfabesi ilk icat edildiği yıllarda adeta bir devrim niteliği taşıdı. Askeri alandaki gizli bilgileri karşı tarafa ulaştırmak bu alfabeyi kullanan askeri birlikleri üstün hale getirdi. Mors alfabesi temel sinyallerin anlamları bilindikten sonra iyi olan dinleyici ve gözlemciler tarafından rahat bir şekilde anlaşılabilir. Bir dönemin en önemli teknolojilerinden olan telgrafı icat eden kişi olan Samuel Mors, kullanım alanları daralmış olsa da bir dönemin önemli bir icadı olan mors alfabesini icat eden kişidir.
Mors alfabesi nedir?
Mors alfabesi, Samuel Mors tarafından geliştirilen, kodlanmış mesajları aktarmak adına çeşitli noktalar ve çizgiler kullanılan iletişim sistemidir. İlk kullanılmaya başlandığı yıllarda mors alfabesi mevcut olan telgraf hatlarıyla kullanıldı. Günümüzde çoğunlukla askeri alanda acil durum bilgilerini ulaştırmak için kullanılan mors alfabesi, temel sinyallerin anlamları kavrandıktan sonra herkes tarafından rahatlıkla öğrenilebilir. Kendisine has özellikleri olduğu için birçok bilim insanı mors alfabesini ayrı bir dil olarak dahi görmektedir.
Mors alfabesi nasıl kullanılır ve öğrenilir?
İnsana bilmediği her şey her zaman gizemli gelmiştir. Mors alfabesi de çoğu kişi tarafından kullanımı bilinmediği için merak edilen bir iletişim türüdür. Mors alfabesinin çeşitli kodlardan oluşan bir iletişim türü olduğu bilinse de bizler olayı bir üst boyuta taşıyıp bu alfabeyi nasıl öğreneceğiniz ve nasıl kullanabileceğiniz hakkında bilgi vereceğiz.
- Temel sinyallerin anlamları: mors alfabesi birbirinden farkı iki tür sinyalden oluşmaktadır ve bu sinyaller nokta ve çizgilerdir. İlk yapmanız gereken şey bu nokta ve çizgileri metin üzerinde yer aldıkları gibi tanımayı öğrenmenizdir. Mors alfabesinde noktalara kısa “i” sesi ve “t” sesi ile telaffuz edilen “ditler” deniliyor. Çizgilereyse “dah” denilir ve ditlere göre daha uzun ses çıkarır.
- Mors alfabesinin incelenmesi: mors alfabesinde yer alan harflerden herhangi birini seçin ve bu harfe karşılık gelen seslere bakın. İlgili harf hangi dit ve dah seslerine denk geliyorsa bu sesleri yüksek sesle çıkararak tekrarlayın. Mevcut sesi kendiniz tekrarladığınız zaman beyniniz bu sese aşina olmaya başlar ve bir yerde duyulduğunda bu sesin direkt olarak hangi harfi ifade ettiği anlaşılır. Mors alfabesini öğrenmek isteyen kişilerin yaptığı en büyük hata çizgileri ve noktaları taşıdıkları anlamlarıyla birlikte öğrenmeye çalışmasıdır. Dil uzmanları seslerin akılda daha kalıcı olduğunu ve bu yüzden sesleri referans alarak mors alfabesinin öğrenilmesinin daha kolay olduğunu belirtiyor.
- Tüm harflerin seslerini çıkarın: mors alfabesinde yer alan tüm harflerin dit ve dah seslerini elinizden geldiğince yüksek sesle çıkarmaya çalışın. Dit sesleri tek heceli ve kısa bir ses çıkarırken dah sesleri dit seslerine göre yaklaşık olarak 3 kat daha uzundur. Ritmi yakalayarak tekrarlar yapmanız mors alfabesindeki kodları daha rahat ayırt etmenizi sağlar. Mors alfabesinde her harf bir tire ile ayrılırken tam kelimeler toplamda yedi nokta ile ayrılır. Bunu yapacağınız tekrarlar sayesinde her ne kadar zor görünse de hızlı bir şekilde kavrayacağınızdan şüpheniz olmasın.
- Kelime tekrarları yapın: harflerin taşıdıkları ses anlamlarını öğrenebilmek için kelime tekrarları yapmalısınız. Mesela “K” harfini iyi bir şekilde öğrenmek adına kendini bu harfle başlayan çeşitli kelimeler belirleyin. Bir süre bu kelimeleri yüksek sesle dit ve dah sesleri ile tekrarlamanız harflerin taşıdıkları anlamları hızlı bir şekilde öğrenmenizi sağlayacaktır.
- Basit kelimeleri oluşturun: ilk etapta bunalmanıza neden olacak zor kelimeler yerine daha az heceden meydana gelen basit kelimeleri oluşturmaya çalışın. Bunu yapmanız hem mors alfabesini kolay bir şekilde hem de sıkılmadan öğrenmenizi sağlayacaktır.
Kelime ve harflerin seslerle ifade edilmesini öğrendikten sonra harflerin ve kelimelerin hatta kelime gruplarının noktalar ve çizgilerle nasıl ifade edildiklerini öğrenmeye başlayabilirsiniz. Sesleri iyi bir şekilde kavradığınız için harflerin karşılık geldiği sembolleri daha rahat bir şekilde öğreneceksiniz. Aşağıda hangi harfin hangi mors sembolü ile ifade edildiği yer alıyor. Çeşitli tekrarla yaptıktan sonra bu sembolleri de öğreneceksiniz ve artık karşınıza çıkan tüm mors seslerini ve sembollerini ifade edebileceksiniz.
Mors alfabesini öğrenmenin kolay yolu
Mors alfabesinin öğrenilmesini yaygınlaştırmak isteyen kişiler bu alfabenin öğrenilmesini kolaylaştıracak yönde bir çizelge oluşturdu. Yukarıda yer alan çizelge sizlere mors alfabesini kolay oldan öğrenmenizi sağlayacaktır. Bu tablodan yola çıkak olursak öncelikli olarak kelimenizi en üst kısma yerleştirin. Daha sonra gelen sinyali dinlemeye başlayın. Gelen sinyal kısaysa soldan, uzunsa sağdan çizelgeyi takip etmeniz gerekiyor.
Örnek: Gelen sinyalimiz 1 kısa 2 uzun sinyalden meydana gelmiş olsun. 1 kısa sinyalden yola çıktığımızda E harfine gelir. Sonrasında 2 uzun sinyal için ilk etapta A harfine, sonrasındaysa W harfine geliriz. Yani 1 kısa 2 uzun sinyal duyduysak bu bize gönderilen harfin W olduğunu gösterir. Bu şekilde tekrarlar yaparak sinyaller konusunda beyninizin aşina olmasını sağlayabilirsiniz.
Mors alfabesi nerelerde kullanılır?
Günümüzde mors alfabesi eski bir teknoloji olduğundan dolayı sınırlı sayıda yerde kullanılmaktadır ancak icat edildiği ilk yıllarda kullanım alanı ciddi anlamda genişti.
Mors alfabesi ilk olarak 1835 yılında icat edildi ve 1837 yılında kullanılmaya başlandı. İlk olarak gizli bilgilerin servis edilmesi için uygun olduğundan dolayı yaygın bir şekilde askeri alanda kullanılmaya başlandı. Askeri alandaki kodların bir süre sonra şifresi çözüldü ve bu yüzden mors alfabesi günlük yaşamda kullanılmaya başladı. Mors alfabesinin kullanım alanları nelerdir diye baktığımızda karşımıza askeri haberleşme, radyolar ve telgraf sistemleri çıkıyor. Mors sinyalleri hem telgraf hem de radyo sinyalleri aracılığıyla gönderilebilir. Bu özelliği de kullanım kolaylığı sağlamaktadır. Günümüzde gemicilik alanında en hızlı iletişim aracı olmasından dolayı özellikle açık denizlerde yer alan gemilerde mors alfabesiyle iletişimden yararlanılmaya devam ediliyor.
