Dünya üzerine yaşam süren çok sayıda canlı türü yer alsa da bu canlılar ele alındıklarında birçok ortak özelliklerinin olduğu karşımıza çıkmaktadır. Sizlere taksonomi konusunu anlatırken aslında kısmen de olsa canlıların ortak özellikleri nelerdir konusunda bilgi vermiştik ancak bu bilgiler üstünkörü verildiğinden dolayı sizlere detaylı bir şekilde canlıların ortak özellikleri konusunda bilgi vereceğiz. Canlıların ortak özelliklerini belirlemek için öncelikle taksonomi yani canlıların sınıflandırılması gerekmektedir. Gerekli sınıflandırmalar yapıldıktan sonra ortak özelliklerin kendiliğinden ortaya çıkacağına emin olabilirsiniz. Bilim insanları canlıları kimi zaman kendi yapmış oldukları çalışmalara göre sınıflandırsa da dünya genelinde kabul gören ve ortak özellikler referans alınarak yapılan bir sınıflandırma vardır.
Canlıların ortak özellikleri
Canlılar dış görünüş olarak tamamen birbirinden farklı olsa da tür farkları arasında bile ortak özellikler vardır. Canlıların ortak özelliklerinin olması evrim teorisini elbette kanıtlamaz. Bu durum kesinlikle evrimle özdeşleştirilmemelidir. Bazı bilim insanları özellikle hücresel açıdan benzerlikler olduğu için tüm canlıların ortak bir atadan geldiğini belirtiyor ancak bu durumun henüz bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.
- Solunum: Canlılar kendi aralarında oksijenli solunum ve oksijensiz solunum yapan canlılar olarak ele alınsa da solunum işlevsel olarak hepsinde ortaktır. Canlıların tamamına yakını yaşamlarını sürdürmek ve metabolik faaliyetlerini devam ettirmek adına solunuma gereksinim duyarlar. Enerjinin elde edilebilmesi adına solunum faaliyeti kesinlikle gerçekleştirilmelidir.
- Üreme: Canlıların kendilerine benzer özellikleri gösteren yeni canlıları meydana getirmesi olayına üreme denilmektedir. Nesillerin devamı için üreme şarttır. Üreme genel olarak eşeyli üreme ve eşeysiz üreme olarak sınıflandırılsa da temelde esas olan şey yeni canlının meydana getirilmesidir. Bu nedenden dolayı üreme canlıların tamamında ortak özellik olarak ele alınır.
- Beslenme: Dünya üzerinde yaşam süren canlıları gözlemlediğimizde bu canlıların büyük bölümünün otçul ve etçil olduklarını gözlemliyoruz. Beslenme metabolik faaliyetler için gerekli olan enerjinin elde edilmesi adına mühimdir. Her canlı da enerji elde etmek için beslendiğinden dolayı beslenme ortak özellik olarak ele alınır.
- Boşaltım: Terleme, dışkılama ve idrar gibi çeşitli şekiller ile yapılan boşaltım, metabolik faaliyetler sonucunda ortaya çıkan atıkları metabolizmadan uzaklaştırmaya verilen isimdir. Her canlı yaşamsal faaliyetleri hayata geçirirken beslenir ve bunun sonucunda atık maddeler meydana gelir. Bu atık maddeler de boşaltım sistemi ile uzaklaştırılır. Bu durum canlıların tamamında ortaktır.
- Çevresel uyarılara tepki verme: Canlıların tamamı dış etkilere sonucunda bir tepki meydana getirirler. Örneğin ayçiçeklerinin güneşe göre konumlanması ya da insanların gelen bir sese yönelmesi buna örnek olarak gösterilebilir. Bazı canlıların tepkileri azken bazı canlıların tepkileri yüksektir ancak daimi bir tepki gözlendiğinden dolayı çevresel uyarılara tepki verme ortak özellik olarak ele alınabilir.
- Hareket: Hareket denildiği zaman akla direkt olarak bir yerden başka bir yere gitmek gelse de temelde hareket bu şekilde değerlendirilmez. Örneğin bir bitkinin uzaması ya da dış etkiler sonucunda konum değiştirmesi de hareket olarak değerlendirilir. Bu nedenden dolayı hareketler pasif ve aktif hareketler olmak üzere değerlendirilir. Bitkilerin yaptığı harekete pasif, insanların yaptığı harekete ise aktif hareket denilmektedir. Tek hücreli canlılar kamçı ve yalancı ayak gibi sistemler sayesinde bir yerden başka bir yere hareket ederken, çok hücreli ve gelişmiş yapılı canlılarda hareket etmek için özel organların geliştiği görülüyor.
- Hücresel yapı: Hücresel yapı ökaryot ve prokaryot olarak iki kısımda ele alınmaktadır. Canların tamamı çeşitli hücre türlerinden meydana geldiği için hücresel yapı ortak özellikler arasında yer alır. Bazı canlılar tek bazı canlıları ise çok hücrelidir. Temel olarak hücre söz konusu olduğundan dolayı hücre sayısına bakılmaksızın hücresel yapı ortak özellikler sınıfına dahil edilir. Tek hücreli canlıların tamamında yaşamsal olaylar tek bir hücre içerisinde meydana gelir. Çok hücreli canlılarda değişik türden hücreler bir araya gelerek belirli bir organizasyon dahilinde ortak olarak görevleri yerine getirir. Yukarıda sizlere prokaryot ve ökaryot hücrelerden bahsetmiştik. Bakteriler prokaryot sınıfında yer alırken, mantarlar ve hayvanlar ökaryot hücre sınıfında yer alır.
Canlıların ortak özellikleri konusunda sizlere aktaracaklarımız bu şekilde. Ortak özellikleri sizlere temel bazda aktarmış bulunuyoruz. Her bir maddenin derinliklerine inerek ortak özellikler kendi içerisinde detaylandırılabilir. Olayın derinliklerine indikçe Yüce Yaratıcının mucizesine tanık olacağınıza emin olabilirsiniz. Canlıların o kadar kusursuz yaratılmış gibi günümüzde hiçbir bilim insanı böyle bir yapıyı kesinlikle oluşturamaz. Bunu canlıların ortak özelliklerine baktığımızda daha iyi kavrıyoruz.